داروهای گوارشی

در این پست با رایج ترین شکل مصرف دارو آشنا می شوید. این مبحث از دوره دارویار داروخانه انتخاب شده است. آشنایی با انواع قرص ها و طبقه بندی قرص ها از لحاظ پوشش آن ها که بسیار کاربردی می باشد.


انواع قرص ها

قرص های با پوشش قندیSugar coated(S.C) Tab:

در این شکل دارویی هسته مرکزی را با شربت پوشش داده اند.طعم و بوی دارو حس نمی شود و دارو در مقابل نور به طور نسبی محافظت می شود.
قرص های S.C عموما دارای ظاهر زیبا و خوش رنگ هستند. از این رو شایع ترین اشکال داروی مسموم کننده کودکان است.
ساخت پرزحمت و وقت گیر آن ها از معایب آن ها است.
به قرص هایS.C ، دراژه نیز گفته می شود.
مانند ایبوپروفن که داروی ضد درد است.


قرص های دارای پوشش لایه نازکFilm coated (F.C) Tab:

در این نوع قرص ها یک لایه پلیمری نازک بر روی هسته مرکزی کشیده شده است. مزایای آن مانندS.C است با این تفاوت
که ظاهر زیبایی ندارد. مانند پروپرانولول.


قرص های دارای پوشش روده ایEnteric coted (E.C) Tab:

در این نوع قرص پوشش روی قرص در PH اسیدی نامحلول و در پ-هاش قلیایی محلول است از اینرو اینگونه قرص ها
در روده باز می شوند. معمولا داروهایی را که در اسید معده تخریب می شوند و یا برای معده اثر تحریکی دارند را به این شکل
تهیه می کنند.
همچین با توجه به تفاوت پ-هاش در نقاط مختلف روده می توان دارو را طوری طراحی کرد که در قسمت معینی
در روده باز شود و اثر خود را در آن ناحیه اعمال کند.
مانند پیزاکودیل که داروی مسهل است و سولفاسالازین که در درمان کولیت(اتهاب روده) کاربرد دارد.


قرص های گونه ای(bucal) و زیرزبانی (sublingual):

فرآورده های گونه ای را در بین گونه و آرواره قرار می دهند و فرآورده های S.L را در زیر زبان قرار می دهند.
در ایران شکل بوکال (گونه ای) موجود نیست. این داروها سریعا و مستقیما وارد جریان خون شده و تحت تاثیر
متابولیسم کبدی قرار نمی گیرند. ایزوسورباید(Isosorbide) که داروهای ضد آنژین صدری است ،
نمونه ای از قرص های زیر  زبانی است.


قرص های جویدنی(chewable):

قرص هایی هستند که باید در هنگام مصرف جویده شوند. عموما دارای موادی هستند که مزه خوشایندی دارند.
داروهایی را به این شکل می سازند که حتما در معده و یا در هنگام ورود به روده کاملا باز شده باشد.
مانند قرص های ضد اسید و داروی مبندازولMebendazole که یک داروی ضد کرم و دایمتیکون است.


قرص های جوشان(effervescent tab):

قرص های جوشان، قرص هایی هستند که در داخلشان اسید تارتریک، اسید سیتریک و بی کربنات سدیم وجود دارد
و در اثر مجاورت با آب گاز دی اکسید کربن(CO2) آزاد می کند.
CO2آزاد شده علاوه بر متلاشی کردن قرص سبب ایجاد مزه مطلوب و پوشیده شدن مزه نامطلوب
بخصوص مزه شوری فرآورده می شود.
قرص های جوشان برای ترغیب کودکان به مصرف دارو بسیار مناسب اند ضمن این که فرآورده هایی که در محیط مایع
ناپایدار هستند را می توان به این شکل تهیه کرد و سپس در هنگام مصرف به صورت محلول درآورد.
مانند قرص جوشان ویتامین C.قرص های جوشان شدیدا به رطوبت حساس هستند، از این رو باید آن ها را در قوطی حاوی
دارو نگهداری کرد و تا از قبل از مصرف نباید آن ها را از جلد درآورد.


قرص های پیوسته رهش Sustained Release (S.R.) Tab:

قرص های پیوسته رهش یا طولانی اثر قرص هایی هستند که به واسطه اعمالی که روی آن ها انجام شده است،
فرآورده خود را در مدت زمان طولانی تری آزاد می کنند. مزایای این دارو عبارتست از:
کاهش دفعات مصرف دارو، افزایش رغبت بیمار به مصرف، کاهش عوارض جانبی و به صرفه بودن از نظر اقتصادی.
لازم به تذکر است که هر دارویی را نمی توان به این شکل تولید کرد و یا هر دارویی را  لازم نیست به این شکل درآورند.
مانند تئوفیلین طولانی اثر.


قرص های دارای یک شیار و دو شیار Scored& Double scored Tab:

قرص های یک شیاری و دو شیاری قرص هایی هستند که به ترتیب بر روی آن ها یک شیار و دو شیار کشیده اند.
قرص های فوق را می توان با قرار دادن چاقو و وارد کردن فشار به 2یا4 قسمت تقسیم کرد.
مانند دیگوکسین که در بیماران قلبی استفاده می شود.